فعالان در تبعید: دادسرای عمومی تهران، بر اساس فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی و به علت عدم رعایت قانون کپی‌رایت، یک ناشر لبنانی که در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مهمان وزارت ارشاد بود، را ممنوع الخروج اعلام کرد.
مدیر انتشارات لبنانی «دار احیاء التراث العربی» که با شکایت یک شاکی خصوصی نیز مواجه شده، با ابراز تعجب از صدور این حکم، به خبرنگار «مهر» گفت: در هیچ جای دنیا مجازات ناشر کتاب با فروشنده آن یکی نیست.
محمد فولادگر، ناشر لبنانی، در خصوص جلسه دادگاه توضیح داد: «من در جلسه دادگاه، به قاضی گفتم که ما فقط توزیع کننده و فروشنده این کتاب بودهایم که او هم تاکید کرد که با گذاشتن وثیقه 50 میلیون تومانی میتوانید حکم ممنوع الخروجی را لغو کنید که ما هم این کار را کردیم ولی بعداً گفتند رضایت شاکی (نورالدین جعفریان) هم باید جلب شود که متاسفانه به دلیل اینکه آقای جعفریان در مسافرت است و دسترسی به او غیرممکن، من کماکان ممنوع الخروج هستم. من به دادگاه اعلام کردم با توجه به اینکه من مهمان وزارت ارشاد بوده ام و از آنجا که وکیلم در ایران حضور دارد، آیا باز هم امکان خروج من از ایران وجود ندارد که باز هم گفتند خیر.»
او همچنین تاکید کرد که با توجه به اینکه قانون کپی رایت بین ایران و لبنان برقرار نیست، دادگاه ایران حق ندارد من را به استناد قانونی داخلی ممنوع الخروج کند. در هیچ یک از قوانین حوزه نشر در دنیا چنین نیست که مجازات چاپ کننده یک کتاب با فروشنده آن، یکی باشد و من واقعاً از این بابت متعجبم. من دو هفته است که در ایران هستم و منتظر حضور شاکی و یا وکیل شاکی این پرونده هستم تا بتوانم پس از لغو این حکم، به لبنان برگردم ولی متاسفانه این اتفاق نیفتاده است.
وی با بیان اینکه این اولین بار است که چنین مسئله‌ای برای من در تمام نمایشگاه‌های کتاب در دنیا اتفاق می‌افتد، ادامه داد: در یک نمایشگاه کتاب در بحرین، دقیقاً مشابه چنین اتفاقی برای یکی از کتاب‌هایی که من عرضه کرده بودم، افتاد، آن کتاب هم متعلق به یک ناشر دیگر بود. اما شخص شاکی، شکایت خود را به مسئولان خود نمایشگاه برد و بعد از ارائه مدارک و فاکتور فروش کتاب از سوی ما، مسئله همان جا حل و فصل شد.
در همین خصوص، محمدرضا وصفی مدیرکل دفتر مجامع و تشکل‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس کمیته بین‌الملل نمایشگاه امسال کتاب تهران در تشریح جزئیات ماجرا به خبرنگار مهر گفت: در این پرونده و بنا به ادعای وکیل شاکی، ناشر لبنانی که در 6 دوره از نمایشگاه کتاب تهران، کتاب «مصباح الفقیه» را عرضه کرده است، در این دوره آن را به صورت افست و با تغییر نام پدیدآورنده اصلی که وکیل شاکی مدعی است نامش «سیدعلیرضا جعفریان» است، عرضه کرده است. پس از شکایتی که به یکی از شعب دادسرای عمومی تهران ارائه شد، این دادگاه به استناد مواد 23 و 24 قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب سال 1348، این ناشر را متخلف دانسته است. گرچه در اینجا نام مولف اصلی اثر تغییر نکرده اما با توجه به اینکه تاریخ نگارش این کتاب مربوط به 500 سال پیش است، همچنان این ابهام وجود دارد که آیا مدقق و محقق، مصنف به شمار می‌آید و مشمول قانون یادشده می‌شود یا خیر؟
وصفی با بیان اینکه مواد یادشده از قانون مورد اشاره، تاکید دارد هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است، به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالماً و عامداً به نام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده، نشر یا پخش یا عرضه کند، به حبس تادیبی از 6 ماه تا 3 سال محکوم می‌شود، یادآور شد: اصل موضوع یعنی ورود جدی دادگاه به پرونده‌های مربوط به تخلف از کپی رایت بسیار هم خوب و امیدوارکننده است اما به نظر من در این مورد خاص، شایسته‌تر آن بود که موضوع از طریق سفارت لبنان در ایران به ناشر ابلاغ می‌شد و در صورتی که او نمی‌توانست مدارک لازم را ارائه کند، دادگاه حکم ممنوع‌الخروج بودن او را صادر می‌کرد.
وی ضمن اشاره به فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید در مورد لزوم رعایت کپی رایت، گفت: قاضی دادگاه به قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب سال 1348، استناد و این حکم را صادر کرده اما در عین حال با توجه به اینکه ایران به قانون کپی‌رایت نپیوسته است، فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی را در این خصوص مورد اشاره قرار داده است.
فعالان در تبعید 